Bölgede yaşananlar sonrası İsrail'den "Savaş kazanılacak" açıklaması geldi.
Kim bu Hamas bu yazımızda öğrenebilirsiniz.
Hamas ‘ın Kökenleri
Hamas, 1987 yılında Filistinlilerin İsrail işgaline karşı ayaklanmasıyla birlikte Gazze Şeridi'nde kurulmuştur. "Hamas", Arapça'da "celb etmek" veya "heyecan" anlamına gelirken, aynı zamanda "İslami Direniş Hareketi"nin kısaltmasıdır. Kuruluşu, Filistinli Müslüman Kardeşler hareketinin bir uzantısı olarak görülmektedir.
Hamas'ın kuruluşundaki ana amaç, İsrail'e karşı bir direniş örgütü olarak hareket etmek ve Filistinlilerin milli haklarını geri kazanmaktı. Bu süreçte, Hamas'ın ideolojisi, İsrail Devleti'ni tanımama ve onunla müzakere etmeme prensipleri üzerine kurulmuştur.
Hedefleri
Hamas'ın uzun vadeli hedefi, tüm tarihi Filistin topraklarında İslami bir devlet kurmaktır. Kısa vadede ise İsrail'in varlığını reddeden bir yaklaşım benimsemektedirler. Bununla birlikte, zamanla Hamas'ın bazı üyeleri ve liderleri pragmatik bir yaklaşım benimseyerek İsrail ile geçici bir ateşkes ya da uzun vadeli bir hudut imzalama fikrine sıcak baksalarda bu gün yaşadığımız olaylara baktığımızda zaman kazanmak istediklerini görüyoruz.
Hamas’ın eylemleri ve etkileri
Hamas, tarih boyunca çeşitli saldırılar ve direniş eylemleri gerçekleştirmiştir. Bu eylemler arasında intihar saldırıları, roket saldırıları ve diğer askeri operasyonlar bulunmaktadır. Bu saldırılar, hem İsrail hem de Filistinli siviller arasında birçok ölüme ve yaralanmaya neden olmuştur.
Bunun yanı sıra, Hamas, Gazze Şeridi'nde de facto bir yönetim kurmuştur. 2006 yılında yapılan seçimleri kazandıktan sonra, 2007 yılında Gazze'de kontrolü tamamen ele geçirmiştir. Bu, Hamas ile Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) ana fraksiyonu olan El Fetih arasında derin bir bölünmeye neden olmuştur.
Uluslararası Tepkiler
Birçok ülke ve uluslararası örgüt, Hamas'ı bir terör örgütü olarak tanımlamıştır, bu ülkeler arasında ABD, Kanada, AB ülkeleri ve İsrail bulunmaktadır. Ancak, birçok Arap ve Müslüman ülke, Hamas'ı meşru bir direniş hareketi olarak görür.
Günümüzde Hamas'ın mevcut durum ne?
İzzeddin el-Kassam Tugayları, 7 Ekim 2023 sabahı saat 06.30 itibarıyla İsrail'in güneyindeki yerleşim yerlerine geniş çaplı saldırı başlattı. İzzeddin el-Kassam Tugayları isimli silahlı grubun komutanı Muhammed ed-Dayf, saldırının nedenini Mescid-i Aksa'ya radikal İsraillilerin girmesi şeklinde açıkladı, icra edilen "operasyonun" isminin "Aksa Tufanı" olduğunu ifade etti.
Saldırı 20 dakika içinde 5 bin civarında roketle İsrail'in güneyindeki şehirlerine atış yapılmasıyla başladı. Aynı anda bir kısım Hamas üyesi İsrail'e karadan ve planöre benzeyen basit düzeneklerle havadan sızdı. Hamas üyeleri, İsrail güvenlik güçlerine saldırılar düzenledi ve şehir meydanlarını kontrol altına almaya çalıştı. İsrail polis ve askerlerinin ele geçirilerek Gazze’ye nakledildiği, böylece muhtemel İsrail hava saldırılarına karşı "kalkan" olarak kullanma niyetinde oldukları anlaşıldı. Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye bir video görüntüsü yayınlayarak saldırının devam edeceğine dair mesaj verdi.
İslami Cihad Hareketi, yayımladığı bildiride Hamas ile birlikte hareket edileceğini açıkladı. Hamas'ın kendilerine katılma çağrısı yaptığı diğer Filistinli ve Lübnanlı silahlı gruplar saldırının ilk saatlerinde çağrıya cevap vermedi. Filistinli grupların bölünmüş yapısı nedeniyle bir değerlendirme sürecine tabii olan bu durum zamanında sıklet merkezi oluşturma hususunda zafiyet yarattı.
Ancak Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın Ramallah'ta "Filistinlilerin kendini savunma ve işgale son verme haklarının olduğunu" açıklaması olayların yayılabileceğini gösteriyor. Öte yandan, İsrail’in Hamas saldırısına hedef gözetmeksizin mukabelede bulunması halinde Filistinli ve Lübnan’daki Şii milis grupların koordineli bir strateji izleyebileceği de bekleniyor.
Hamas'ın saldırısı sonrasında diğer devletlerin tavrı ne oldu?
Hamas’a silah ve mühimmat temin ettiği bilinen İran saldırının ilk saatlerinde sessiz kaldı. Böyle bir saldırının İran’ın bilgisi ve teşviki dışında olamayacağı gerçekçi bir tahmindir. İran’ın Hamas’ın elde ettiği başarı ve İsrail’in tepkisine bakarak; Lübnan ve Suriye’deki müzahir silahlı milisleri hareketlendirebileceği değerlendirilebilir. Suriye'de Rusya’nın boşluğunu doldurma gayreti içinde olan İran'ın, mevcut kazanımlarını güçlendirmek adına daha aktif bir strateji izleyebileceği değerlendirilebilir.
Batılı ülkeler ise "İsrail’in kendini savunma hakkı" olduğuna vurgu yaparak İsrail’e destek açıklamaları yayınladı. Öte yandan Mısır itidal çağrısı yaptı, gerilimin artmasının ciddi sonuçları olabileceği uyarısında bulundu. Çatışmanın ilk saatlerinde diğer ülkelerin "durumu anlama" aşamasında olduğu ve tepkilerini ifade ederken geleneksel ve temel dış politika prensiplerinin dışına çıkmadan açıklamalar yayınladığı görünüyor.
Foto: NTV